Kalski (rzadziej in Kal, Skalski) Tomasz h. Poraj, czyli Róża (zm. 1438), kasztelan wiślicki. Ojcowizną jego była zapewne wieś Kał (dawniej Kały) w pow. brzezińskim (parafia Czarnocin), od której wziął nazwisko Kalski (i Skalski). Nie wiadomo, kiedy i gdzie się urodził. Wg relacji Długosza, K. w grupie polskich rycerzy wziął udział u boku ówczesnego króla węgierskiego Zygmunta Luksemburczyka w wielkiej bitwie z Turkami, stoczonej 28 IX 1396 r. pod Nikopolis i zakończonej klęską strony węgierskiej. Przez szereg następnych lat miał K. pozostawać w służbie rycerskiej u tegoż króla Zygmunta, otrzymując w zamian jakieś nie znane bliżej dobra. Kiedy w Polsce gotowano się do wielkiej wojny z zakonem krzyżackim, a Zygmunt Luksemburczyk deklarował się jako przeciwnik strony polskiej, K. wraz z innymi rycerzami polskimi, którzy jak on pozostawali na Węgrzech, nie bacząc na zachęcające obietnice Zygmunta i porzucając otrzymane od niego już wcześniej dobra, zdołał uzyskać zgodę tego króla na odejście i podążył do Polski. Z zasługującego w danym wypadku w pełni na wiarę przekazu Długosza znany jest udział K-ego w jednym z ważniejszych epizodów wojny z Zakonem, a mianowicie w stoczonej 10 X 1410 r., a zwycięskiej dla Polski, bitwie pod Koronowem. Władysław Jagiełło miał wynagrodzić grupie rycerzy, która opuściła Zygmunta Luksemburczyka, jej udział w wojnie z Zakonem. Zapewne więc i K. dostąpił jakiejś nagrody, choć nie wiadomo, co było jej przedmiotem. Być może w związku z tym uzyskał tenutę brzezińską. Już w styczniu 1412 r. miał bowiem «suum castrum» (z którego Rafał z Mikowa porwał mu synowicę, czyniąc nadto znaczne szkody); chodziło tu najprawdopodobniej o Brzeziny, bo w kilka lat później (1417 i 1418) K. pisał się: Tomasz z Brzezin, a w r. 1418 jako pan tego miasta wiódł spór z tamtejszą wójciną. W nieznanych okolicznościach i w nie wiadomym bliżej czasie, ale raczej pod koniec życia, nabył K. zamożną wieś Prawęcin w pow. opatowskim woj. sandomierskiego, od której pisał się nawet, choć wyjątkowo: Tomasz K. z Prawęcina. Na tej wsi legował, mocą królewskiego dokumentu, żonie swojej Katarzynie h. Morawa wielką sumę 500 grzywien szerokich groszy praskich z tytułu posagu. Katarzyna zaś, wnet po śmierci męża, kwotę tę zapisała klasztorowi benedyktynów na Św. Krzyżu, w związku z czym i wieś przeszła z czasem na własność tego konwentu.
W ostatnich latach życia uzyskał K. godność kasztelana wiślickiego; występuje na tym urzędzie począwszy od 1 X 1437 r., a mógł go osiągnąć nie wcześniej jak w r. 1430, ponieważ 27 III t. r. kasztelanem wiślickim był jeszcze Florian z Korytnicy. Jako kasztelan wiślicki K. podpisał i umocnił przywieszeniem swojej pieczęci akt zawiązanej z inicjatywy Zbigniewa Oleśnickiego 25 IV 1438 r. konfederacji 43 najwyższych dygnitarzy państwowych i kościelnych, w tej liczbie dwu książąt mazowieckich. Konfederacja ta brała w obronę sądy ziemskie przeciwko szlacheckiemu programowi reform, zmierzającemu m. in. do utworzenia specjalnego trybunału z szerszym przedstawicielstwem szlachty (i mającemu wnet znaleźć wyraz w konfederacji Spytka z Melsztyna), a nadto na dalszym planie konsolidowała siły do walki z ideologią i infiltracją husytyzmu. Tak więc K., który wyszedł najprawdopodobniej ze średniozamożnej szlachty, a rzemiosłem rycerskim i osobistymi zasługami dobił się zarówno pewnej fortuny, jak i wysokiej godności w hierarchii urzędów państwowych, znalazł się wśród przeciwników tego ruchu, który w walce z oligarchią magnacką i królem zaczynał torować za jego czasów drogę demokracji szlacheckiej.
K. zmarł między 25 IV 1438 r., kiedy przystąpił jeszcze do konfederacji Zbigniewa Oleśnickiego, a 28 VIII t. r., kiedy już wdowa po nim dokonała wspomnianego zapisu 500 grzywien na Prawęcinie.
Słow. Geogr., III 717; Boniecki; Niesiecki, V 19; Paprocki, 770; Fedorowicz, Dostojnicy i urzędnicy; – Grodecki R., Konfederacje w Polsce XV w., „Spraw. PAU” T. 52: 1951 nr 10 s. 880–5; Kuczyński S., Wielka wojna z zakonem krzyżackim w latach 1409–1411, Wyd. 2., W. 1960 s. 290–1; Prochaska A., Herby bohaterów grunwaldzkich, „Mies. Herald.” R. 3: 1910 s. 90–4; tenże, Konfederacja Spytka z Melsztyna, Lw. 1887 s. 30 n.; Rozbiór krytyczny Annalium Poloniae Jana Długosza z lat 1385–1444, Wr. 1961 I 44, 45, 93, 128, 129; – Akta grodz. i ziem., V nr 55; Cod. epist. saec. XV, II nr 248; Długosz, Historia, III 513, IV 12, 100, 101; tenże, Liber benef., I 320, II 477, III 237; Kod. Mpol., IV nr 1344; Starod. Prawa Pol. Pomn., II nr 1276, 2718 c, 3302 a; Teki Pawińskiego, IV nr 2956, 3123, 3192; Zbiór dokumentów mpol., II nr 389, 402, 421, 532.
Jerzy Wyrozumski